Yeme Bozukluğu Nedir?

Bireyin rutin akışına ve sağlığına direkt olarak zarar veren aşırı ya da yetersiz yeme davranışıdır.  Yeme bozukluğuna sahip birisi dengesiz beslenme alışkanlıklarından dolayı yaşam kalitesinde ciddi düşüş yaşayacaktır. Psikolojide bir duygunun veya davranışın, patoloji veya rahatsızlık olarak kabul edilmesinin en temel ölçütü  kişinin yaşam kalitesini düşürmesidir.

Yeme bozuklukları kadın veya erkekte görülebilen bir durumdur. Ancak epidemiyolojik olarak bakıldığında, yeme bozukluklarının kadınlar üzerinde daha etkili olduğunu görmek mümkündür. Birçok türde yeme bozuklukları bulunmaktadır. Her biri kendi çerçevesinde uzman bir bakış açısı ile tanımlanmaktadır.

8 farklı yeme bozuklukları sırası ile şöyledir;

1. Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu
2. Bulimiya Nervoza
3. Anoreksiya Nervoza
4. Kaçıngan/Kısıtlı Yiyecek Alımı Bozukluğu
5. Geri Çıkarma Bozukluğu
6. Pika
7. Tanımlanmış Bir Diğer Beslenme ve Yeme Bozukluğu
8. Tanımlanmamış Beslenme ve Yeme Bozukluğu

Birey her zaman biricik ve kendine özgü yapıdadır. Dolayısı ile belirli bir psikolojik rahatsızlığın her bireyde meydana gelme şekli aynı değildir. Ancak benzer birkaç sebepten kaynaklanıyor olabilir. Bireyin sosyoekonomik ve sosyokültürel düzeyleri, rahatsızlıktan etkilenme derecesinde bir değişken oluyor olabilir. Yeme bozukluğundan şüphelenmek ve farkında olmamak oldukça normaldir. Çünkü psikolojik rahatsızlık yaşayan bir birey bunun bazen kısmen bilincinde olabilir veya hiç farkına varmadan bilinç ötesinden gelen bir süreçten kaynaklanıyor olabilir.

Yeme Bozukluğu Belirtileri

Epidemiyolojik olarak en sık görülen yemek bozukluğu belirtileri arasında tıkanırcasına yeme, bulimiya nevroza ve anoreksiya nevroza bulunmaktadır. Tıkanırcasına yeme bozukluğu rahatsızlığı bireyin belirli bir dönem denetimsiz bırakıldığını düşünerek sık sık ve bir kişinin yiyebileceğinden çok daha üst düzeyde yeme davranışını barındıran rahatsızlıktır. Tıkanırcasına yeme dönemlerine eşlik eden birçok davranış vardır. Normalden hızlı yeme, rahatsızlık veren tokluk hissi alana dek yeme, aç olmamaya rağmen tüketme gibi bazı davranışlar bu rahatsızlığa eşlik etmektedir.

Bulimia nervoza yeme bozukluğunda ise tıkanırcasına yemek yeme davranışının ardından fit vücut şekli için duyulan kaygılar yüzünden ciddi yanlış davranışlar meydana gelmektedir. Kilo almaktan kaçınmak için kendini istifra ettirici eylemler gerçekleştirme bu rahatsızlığın ana belirtilerindendir. Anoreksiya nervoza ise tam tersine vücudun zayıf görünümü ile alakalı kaygılar dolayısı ile neredeyse yok diyecek kadar az yeme davranışının sergilendiği yeme bozukluğudur. Hızlı kilo kayıpları ve alımları bir yeme bozukluğuna işaret ediyor olabilir. Bunu anlamak için öncelikle uzmana danışmak her zaman en doğrusudur. Çünkü yeme bozukluğu gösteren her bireyin rahatsızlığı tanımlanmış bir rahatsızlık olmayabilir. Belirli bir kritere sahip ancak tam olarak sekiz farklı yeme bozukluklarından birisine dahil olmuyorsa tanımlanmamış bir yeme bozukluğu olarak nitelendirilebilir.

Yeme Bozukluğu Testi

Psikolojik ölçekler, her zaman uzman tarafından danışana gizlilik çerçevesinde yapılan değerlendirme araçlarıdır. Psikolojik testler geçerliliği ve güvenirliliği barındıran, kişiden kişiye değişen tüm özellikleri ölçeklendirmeye yarayan testlerdir. Dolayısı ile internet ortamında bulunan psikolojik rahatsızlıkları ölçtüğünü iddia eden kısa ve geçerliliği olmayan ölçekleri kullanarak rahatsızlıklarınız hakkında bilgi sahibi olmanız pek mümkün değildir.

Birçok farklı psikolojik ölçek bulunmaktadır. Belirli hastalıklar için belirli testler vardır ancak kişiye hangisinin uygulanacağına dair karar psikolog veya psikiyatr tarafından ilk klinik görüşme sonrasında belirlenir.

Yeme Bozukluğu Tedavisi

Yeme bozuklukları birçok yaş grubundan bireyde görülebilir ancak genellikle 18-25 yaş aralığında ağırlıklı olarak kadınlarda görülmektedir. Yeme bozukluğu tedavisinde genellikle BDT(Bilişsel Davranışçı Terapi) ekolü kullanılmaktadır. Bilişsel davranışçı terapi, modern psikolojinin bir armağanı olarak görülebilir. Biliş seviyesindeki düşüncelerin davranışlar ile ilişkilendirildiği ve bu davranışları ödevlerle düzelten bir terapi yöntemidir. Psikoloji bir nevi düşünmek ve davranış sergilemenin eğitimidir. BDT ile de düşünmeyi ve davranışları sergilemeyi daha sağlıklı şekilde meydana getirmek mümkündür.

Yeme bozukluklarında kişinin benlik algısı ile birlikte gerçeklik algısının bozulmuş olması muhtemeldir. Dolayısı ile çok zayıf görünmek bir lütuf olarak görünebilir. Uzman psikolog yardımı ile seans sayısı belirli olmamak üzere yemek bozukluğunu atlattıktan veya hafiflettikten sonra beslenme uzmanından yardım almak rutin yaşama geri dönmeyi kolaylaştıracaktır.